Ghelite Chüsh Körüdighan Ayal (2)
Ürümchidiki Milyon Kishilik Namayish
Herqaysilirining qulaqlirigha éqitmay-témitmay eynen yetküzüshke kapaletlik qilghuchi bolush salahiyitimde shuni heyranu - heschilikte jakar qilghaymenki , Aynigar muellim téxi yéqindila yene shundaq ghelite chüshtin birni körüp ishxanidikilerni heyran qaldurghandin tashqiri özimu heyran qaldi. Bu chüshning qiziq yéri shuki,bu chüshni biwasite körgüchi Aynigar muellimning özi bolmastin belki menmishmen ,elwette méning bundaq chüshni körgenlikim zadila ésimde yoq hem menmu undaq chüsh körmidim ,emma Aynigar muellim méning mushu chüshni körüp bolup özige sözlep berginimni chüshide körüptu , mundaqche éytqanda Aynigar muellim chüshide méni körüptimish , uning chüshide men bu chüshümni uninggha sözlep bériptimishmen .
Men natiq ,qoshaqchi moysipit kishining déklamatsiyisidin tesirlinip nemleshken mengizlirimni sürtkili qol yaghliq istep qistilip yürüp töge heykili yénidin qozghiliptimishmen - de"konsul"kochisi taman siljip xéli bir haza méngip aran dégende "Arman" talla bazirining aldigha kelgende Aynigar bilen uchriship qaptimishmen .
__ wuy Aynigar muellimghu -bu !? yéngi yil bilen qurban héytingizni obdan ötküzüwatamsiz ? idris muellim barmu ? __ dep ehwal soraptimishmen .
__ sizmu ayimingizni obdan ötküzgensiz ? __ deptimish Aynigar muellim .
men Aynigar muellimge tégishlik jawab bergendin kéyin :
__ shundaq ajayib - gharayib bir chüsh körüptimenki , heyhat , burunqilarning
" adem noghushta ot püwlep chüsh körmeymish , uningdin bashqisini körimish " dégini shu bolsa kérek __ dep Aynigar muellimge baya körgen chüshümni
" Ürümchidiki Milyon Kishilik Namayish " dep at qoyushni untup qalmay sözlep bériptimishmen ...
Ürümchi ahalisidin birer milyondin artuq adem "Xelq Meydani", "Yéken Köl
Meydani", "Döngköwrük" aldi we yénidiki "Piyadiler Kochisi", Karréforning
aldidiki "Xelqara Bazar" meydani we yene shu Karréforning arqa teripidiki kocha adem déngizigha aylan'ghan idi. Bu ademler kötürüshiwalghan lozunka-plakatlar we rengdar bayraqchilargha " Chiriklikke qarishi turup jungxuani qutquzayli ! " , " Diyanetlik puqra bolup xelq üchün bext yaritayli ! " , " Pakliq qurulushi inaq jem'iyet qurushning asasi!" hemde " Balilarni asrayli ! " , "Ichkiridiki oghriliqqa sélin'ghan balilarni qutquzayli ! ",
"Ichkiri ölkilerdiki adem bédiklirige qattiq zerbe béreyli !", "Qanunlarning
izzet-abroyini qoghdap heqiqiy barawerlikni ishqa ashurayli!"dégendek shoarlar
Uyghurche-Xenzuche yézilghan idi. Ürümchi Ürümchi bolghinidin buyan téxi bunchilik köp ademni bir yerge jem qilip baqmighan bolsa kérek , "Xelq Meydani"diki ghayet zor ékranda XJTV-1 bilen XJTV-2 xewerliri birdem -birdem almiship bérilgende muxbir tilida bu bayan qeyt qilindi. Bu ghayet zor namayishchilar qoshuni millet ayrimay mürini mürige tirep shoar towlishatti,
namayishchilar qoshunida dölet memurliri, ishchilar, oqughuchilar,oqutquchilar
hemde hünerwenler, sodigerler, mulazimetchiler, emeldarlar,puqralar,erler we ayallar bar idi, jamaet xewpsizliki saqchiliri, qoralliq saqchi qisim eskerliri namayishchilargha illiq muamilide bolup tertip saqlaytti, junggo xelq azadliq armiyesining eskerliri namayishchilargha ussuzluq tutatti, témpératurining nahayiti töwen hem tumanliq hawa bolushigha qarimay ademler nahayiti rohluq
körünetti. Karréfor aldidiki munar üstide ademler bir moysipit kishini yölep turatti, u kishi qoligha yuqiri awazliq karnay éliwalghan bolup birnémilerni démekchi bolup urunatti, emma awazi mu'ezzinning awazichilikmu chiqmay karnayni chékip -chékip qoyatti. bir chaghda bir saqchi saqchilarning tertip saqlaydighan karniyini élip kélip moysipit kishige tutquzdi . u kishi gélini qirip qoyup :
__ Ey jama'et , silerge bir qoshiqim bar, bayan qilishimgha ijazet bergeysizler!_
dédi.gélini yene bir qiriwélip "Muqeddime" dep qoshiqini bashlidi :
ramkiliq bir xewerde ,
échin'ghidek gep chiqti :
_ ótken yili 100milyard ,
pulni kim-kim yep chiqti ;
milyon bala mektebsiz ,
meripetsiz, menpetsiz ,
dil étizi aq qalghach ,
tiniqidin"xep!"chiqti ...
sélishturma ikki san ,
oylirimni oylatti(1) .
gheplettiki ilhamni ,
bir noqupla oyghatti .
"milyon" bilen gepleshtim ,
paranglashtim, derdleshtim ,
"100milyard"ning teqdiri ,
zerdemni zep qaynatti !
u kishi birdem turuwélip yénidiki biri sun'ghan chaydin bir otlap " 1milyonning
éytqanliri", dédi-de qoshiqini dawam qildi :
__esirler halqiydighan ,
saq bir milyon balabiz .
yéshi kichik, boyi pes ,
eqil yéri " ala "biz .
pul yoq depter, qelemge ,
bedel puli tólemge ,
yénip chiqtuq mektebtin ,
"molla"bolup chala, biz .
dédi ata-animiz :
__ isit bichare balimiz ,
qisqa bolghach qolimiz
qiynilimiz, talimiz .
ejeb nachar ish qilduq ,
baharingni qish qilduq ,
sanga qilghan uwalni
biz boyun'gha alimiz .
shu"sériqtal zaman"da ,
toxuchilik danlanduq .
atalsaqmu xojayin
"dashqazan" gha yallanduq ...
tügep ashu üzüklük ,
bextimizde süzüklük ,
déyelmeymiz hallanduq ,
lékin xéli janlanduq !
hallanmighach halimiz ,
iqtisadiy asas bosh .
bosh asasning üstige ,
alwang - séliq qoshmuqosh .
bultur sétip bir qoyni ,
sanga berdim 100 koyni ,
emdi bu yil qoymu yoq ,
qilalmidim séni xosh .
bizche bolsa her yili ,
oqush pulung tölense ,
eqling ittik pichaqtek ,
keskür bolsa , bülense ...
madar kemchil , amal yoq ,
munglanmighin , néme qoq(2),
emma chataq kelgüsi
sendeklerge yölense?!...
démisimu namratqa ,
100koy tépish asanmu ?
qoli üzük kishige __
"100" dégen , wah , az sanmu !
biz shu pulni bérelmey ,
oqughili kirelmey ,
barghanséri "yer qattiq" ,
boldi "yiraq asman" mu (3) .
weten derex , biz nota ,
weten zémin , biz uruq .
weten chimen - bagh érem ,
biz emesmu gülsurux ?
"nota " perwish tapmisa ,
"gül" xush puraq chachmisa ,
kelgüside qalmasmu __
xaman quruq , bagh quruq ?
kichik bolghach ish - emgek ,
sodigha yoq épimiz .
jem'iyetke yuqmaydu ,
1 mochenlik népimiz .
dep béqinglar "nepchi" ler ,
qarni yaman betxejler ,
__ nepsinglerge qurbanmu
bir milyonluq sépimiz ?!
qilmishinglar tüpeyli ,
bizni mekteb "yekleydu".
hökümetning shepqiti ,
bizge toluq yetmeydu .
shunga sinip , parta kem ,
biz oqushsiz , bashta ghem ,
haman bir kün silerni
el bulunggha kepleydu !
aghrinmaymiz dewrandin ,
renjimymiz zamandin ,
bizni weten animiz ,
chiqiridu armandin .
yoli ittik chirikning ,
jinayetke shérikning ,
körmidingmu , burnigha __
musht tenglendi heryandin !...
eng yuqiri awazda angliniwatqan bu qoshaq yiraq-yiraqlargha anglinatti. ademler özlirining soghuqta ikenliklirini sézishmeytti , shunchilik rohliqki ,
xuddi mushu kúndin étibaren junggoning chiriklik hadisisi biraqla hel bolup
kétidighandek zor ishench bilen nelergidur intiletti , héliqqi moysipit kishi gélini
qirip yene bir yutum qiziq chay otliwalghandin kéyin qoshaq déklamatsiye qilish
úchún tereddütlendi , "100 milyardning shikayiti"dep ünlük muraji'et qilghandek etrapigha bir qaqriwétip dawamlashturdi :
100 milyard pul dadlidi ,
peske égip béshini .
iz'har qildi nomusta ,
taramlitip yéshini :
__ milyon bala neq atti ,
atqandimu heq atti ,
ishretxorning köksige ,
shikayetning téshini .
men ishchining terimen ,
men déhqanning terimen .
mushu terdin - bayliqtin ,
boldi yemxor behrimen .
baqturmisa rayigha ,
xejlensem öz jayigha ,
ba'isida uzluqning
idim höri - perimen .
öz siyaqim setleshti ,
napak shamal , quyunda .
tozghaq kebi soruldum ,
bezme - tansa - oyunda .
qimmitimni pes qildi ,
özlirini mest qildi ,
méni xejlep her küni ,
"brandi" __ ghaz boyunda .
chiqsa ashu "ghojam"lar ,
sayahetke - seylige
xanimini , oghlini ,
egeshtürüp keynige ;
bankida jim ayliqi ,
menla shexsiy bayliqi .
aldi almas médalyon ,
öyde qalghan leylige .
maliyedin ajratti ,
hüjjetlerge qachilap .
"u" , "bu"ninggha shungghutti ,
lipapida , parchilap ,
xezinini xoratti ,
yéngi rékord yaratti ,
mite qurtlar bir yilda ,
100 milyardni ghajilap .
jiq pulghu men , nopusqa
10 yuendin yetküdek (4)
jiq pulghu men , qudritim _
chölni bostan etküdek .
chiqim bolsam jayigha ,
ishlar yétip wayigha ,
qilatti yurt tereqqiy _
jahan külüp ketküdek !
allikimler "sétishti"
méni erzan bahada .
tinmay buzup - chéchishti ,
ishret , keypu - sapada .
qanmasmidi teshnasi ,
bolsa bilim ashnasi ,
milyon bashqa 100 mingdin
teqsimlensem nawada ?!
hökümetning pulimen ,
qan - teri hem el - yurtning .
shexsiy mülki emesmen ,
héchbir "ilah" , "mebud" ning .
nepsi bala chashqanlar ,
100 milyardni chachqanlar ,
azabini körgüsi
tetür tolghaq tughutning .
bu moysipit zatning déklamatsiye qilghan qoshaqliridiki tiren menalar yuqiri
awazliq karnayda Ürümchining namayishchilar barliki kocha - meydanlirigha
anglan'ghan bolsa kérek , yene nurghun adem "Döngköwrük" taman seldek aqti.
__ hejep katta qoshaqchikina bu kishi !
__ puqraning dilidikini dédighu bu zat !
__ ademning qelbini lerzige séliwetti - de !
__ ...
__ ...
__ ...
__ xalayiq , tertipni buzmanglar ! xelq sha'irining qoshiqi téxi bar...__ tertip saqlighuchi saqchining dewiti bilen qiyqas - chuqanlar ewjidin biraqla turghun haletke ötti . moysipit kishi"xatime" dep awazini qoyuwetti :
"bir milyon" hem "100 milyard" ,
öz halidin derdlendi .
her birining éytqini ,
mushunchilik retlendi .
men oylidim : "wetende ,
meyli Beyjing , Xotende ,
néme üchün beziler ,
haram nepte etlendi ? "(5)
birsi chachar ghazangdek ,
birsi pulgha zar shunche ,
birsi yürer bökerep (6)
birsi pulsiz xar shunche .
birsi buzar __ qorqush yoq ,
birsi derdmen __ oqush yoq ,
ünlük qilip dewettim :
" némishqa ? " din birmunche .
towa , bezi " yégek" ler ,
toymaydiken dem tartip .
el , wetenning ishidin ,
qoymaydiken ghem tartip .
yüzlirini dap qilip ,
ejdihadek " hap ! " qilip ,
"nepsi" atliq tügmini __
yüridiken yem tartip .
ular milyon balining _
teqdirige köymesken .
"nadan qalsa ewladlar _
chataqqu ? " dep öymesken(7).
ular toshqan chirikken ,
qelbi ölgen "tirik "ken ,
démek pulni söygen'ge ,
perzentlerni söymesken !
bir qétimliq yiyishi ,
100 balining köz yéshi .
balilarning köz yéshi ,
emesmidur öz yéshi ?
"öz yéshini " chaynisa ,
chirikleshse - aynisa ,
ishtihargha singermu
bulap yígen nan - éshi ?!...
sizge qaldi jama'et ,
derdlirimning qalghini .
tekshürsingiz chiqmaydu ,
geplirimning yalghini .
chéki barghu sewrining ,
bexti üchün newrining _
chiriklerning boynigha ,
tashlayli gang salghini !!!
Men bundaq chüsh körmigen bolsammu emma shunche köp misraliq bu qoshaqni chüshide birawdin angliwélip eynen éside saqliwalghan Aynigar muellimge apirin oqumay turalmidim , elwette ishxanidikilermu bek heyran qélishti . méni bek oylandurghini , bu qoshaqchi zadi kimdu ? dégendin ibaret
boldi !
```````````````````
Peqir Barlas bu mesejni
http://www.biliwal.com munbirige yollash aldida ishxanisida da'im " Aynigar muellim "ning chüshini anglaydighan burader
" Men"ning öyidiki ayem bezmisige daxil bolush sheripige ériship burader
" Men "din anglighan we ün'alghugha éliwalghan idim . arida ikki kün izdinip yürüp aran dégende qoshaqning esliy aptorini we bu qoshaqning yézilish sewebini éniqlap chiqtim ! bu " Balilar pulgha zar , chirikler betxej " mawzuluq
qoshaq iken . qéni kim we kimler bu qoshaqning kimning ikenlikini dep béreleydu ?
***********************************
Izahat :
(1)oylatti __ térenleshtürdi .
(2)néme qoq __ kérek yoq menasidiki teselliy sózi .
(3)tenglikte qélishni bildüridighan <<asman yiraq , yer qattiq>> dégen xelq maqali özleshtürüldi .
(4)100 milyardning Junggo nopusigha toghra kélish nisbiti közde tutulidu .
(5)etlendi __ semridi .
(6)bökermek __ jiq tamaq yep éshi artip ash qazini buzulmaq meniside .
(7)öymek __ teshwishlenmek
Calendar
Sun Sep 13 2015, 15:12 by 
Mawzu: Balilar Pulgha Zar Chirikler Bedxej ! 