Rim impériyisining yiraqqa jaza yürüshi qilish armiyisining aliy serkerdisi büyük général qeyserning nusret qutluqlash ziyapitide, qeyserning jasariti urghup, wujudini ghalibiyet shadliqi chirmapla alghan idi. U serkerdiliri bilen xumardin chiqqidek qedeh soqushturup ichishiwatqan chaghda, bir mehrimi uning yénigha kélip :«büyük qeyser aliyliri, misir ayal padshahi klé'opatra mexsusliridin bir gilem ewetiptu !» dep melum qildi. Bu sowghatqa qeyser birdinla heyran qaldi-yu, derhal özini ongshiwéliwatqan deqiqide, latapiti urghup turghan, nazu-kereshmilik jilwisi yüreklerni aghduruwétidighan bir sahibjamal oraghliq gilemdin chiqip qeyserning aldida hazir bolup, insan eqlini lal qilidighan jilwisi bilen qeyserge salam berdi. Jeng meydanlirida tawlan'ghan bu rim qehrimani bu sahibjamalning uzluqidin temtirep qaldi. Emma derhal özini ongshiwélip, padshahlarni kütüwélish yosuni bilen klé'opatrani qarishi aldi.
Gilemge orinip qeyserning bargahigha kirgen bu sahibjamal del téxi yéqindila textidin mehrum qalghan misir ayal padshahi kléopatra wi'i idi. Uning kéchide gilemge orinip qeyserning bargahigha kirishtek qap yürekliki kéyinche uni yaxshi iltipatlargha érishtürdi. Qaza qilghan padshahning chong qizi bolghan klé'opatra üch yil burun shah atisining wesiyiti boyiche inisi ptoliméy (tolimi'éy) xi'i'i bilen shahliq textige olturghan idi. Xuddi meshriq danishmenlirining «on sheyix bir kigizde bille ghizalinidu, emma ikki padshah bir iqlimgha sighmaydu» déginidek, igichi-ini otturisidiki textni yégane igilesh ziddiyiti ulghiyip, ptoliméy (tolimi'éy) xi'i'i igichisini (achisini) aléksandiriye shehiridin qoghlap chiqardi. Shuning bilen qisas oti kléopatraning qelbide yalqunjap aram bermidi. U qeyserge ashna bolghandin kéyin, qeyserning qudriti arqiliq textini eslige keltürdi, hökümranliq hoquqini changgiligha aldi. Miladidin burunqi 45-yili, kléopatra teklipke bina'en rim impériyisining paytexti rim shehirige ziyaretke bérip, hayatidiki eng shereplik mu'amilidin behrimen boldi. 44-yili qeyser qest bilen öltürülgendin kéyin u ilajsiz misirgha qaytip kétishke mejbur boldi. Emma kléopatragha öz textini mustehkemlesh üchün choqum qudretlik arqa tirek bolmisa bolmaydighanliqi ayan idi.
Kléopatra bilen antonius
Bu yerde antoni'us heqqide qisqiche toxtalmisaq bolmaydighandek qilidu. Antoni'us miladidin burunqi 82-yili tughulup 30-yili ölgen rim bash qomandani, siyasiy'oni, qeyserning serkerdisi. Bashtin-axir qeyserning jaza yürüshliride qeyser bilen bille bolghan. 43-yili oktawi'an, lépidlar bilen birliship kéyinki üchler ittipaqini teshkilligen. Qeyserni öltürgen brutus qatarliqlarni meghlub qilghandin kéyin, oktawi'an bilen tirkiship qalghan. Shuning bilen tunji xotuni oktawiyeni (oktawi'anning achisi) tashlap klé'opatrani emrige alghan. Bu chaghda u rim impériyisining sherqtiki bir qisim zéminlirini klé'opatra bilen uning oghligha hediye qilip béridighanliqini jakarlighanda, oktawi'an bilen sinatning qarshiliqigha uchrighan. 32-yili sinat uni «weten düshmini» dep jakarlighan. 30-yil 9-ayda, klé'opatra bilen bille flotni bashlap yunanning gherbiy déngiz qirghiqidiki aksi'om déngiz tumshuqida oktawi'an bilen urushup meghlub bolup, misirning aléksandiriye shehirige qéchip bérip ümidsizlik ichide ölüwalghan. Antoni'us, klé'opatra we oktawi'an heqqidiki bu tepsilat mundaq hékayet qillinidu :
Qeyser qestlep öltürülgendin kéyin, antoni'us rimning herbiy, memuriy hoquqini ötküzüwalidu. U sherqtiki mustemlike zéminlarni közdin kechürüsh sepiride, kichik asiyadiki tarsos shehirige kelgende, ayal padshah klé'opatra bilen körüshmekchi bolup mexsuslirini ewetidu. Bu yéngi ésilzadining könglini utush üchün klé'opatra alahide yasinip jezbidarliqini namayan qilidu. Emeliyette, klé'opatra rimdiki chéghida antoni'us klé'opatragha qanat sörep baqqanda, klé'opatra alliqachan indekke kélip bolghan idi. Bu chaghda antoni'us dawamliq sherqqe bérish pilanidin waz kéchip ayal padshahning sayahet kémisi bilen aléksandiriye shehirige kélidu. Shundaq qilip antoni'us misir ordisida klé'opatra bilen besh yil er-xotun bolup ötüdu. Elwette bu mezgilde antoni'us rimgha bir qétim qaytip, xeqlerning aghzini tuwaqlash üchün oktawi'anning igichisi oktawiye bilen toy qilidu we uzaq ötmey bahane tépip yene sherq sepirige atlinip xotunini tashlap klé'opatra bilen toy murasimi ötküzidu. Uzaq ötmey oktawi'an buningdin xewer tépip antoni'usqa qarishi urush élan qilidu. Bu urushta, antoni'us özining piyade qisimlirigha sheherdin chiqip tézlikte égizlikni igilesh buyruqi béridu, shu chaghda u öz flotining oktawi'an bilen doqurushup qalghanliqini sézidu, emma bu chaghda oylimighan yerdin misirliqlar hörmet bildürüp oktawi'anning kéme etritini qarishi alidu.Shuning bilen antoni'us ümidsizlinip :«tügeshtim, tuzkor misirliqlar méni tügeshtürdi, klé'opatramu düshminimge teslim boldi» dep puchilinip kétidu. Uzaq ötmey antoni'usning piyade eskerlirimu oktawi'an'gha teslim bolidu. Buning bilen antoni'us aléksandiriye shehirige chékinidu, u «klé'opatra manga satqinliq qildi!» déginiche öz hujrisigha kirip muzdek walildap turghan shemshiri bilen hayatini axirlashturidu.
Kléopatra bilen oktawian
Bu yerde oktawi'an heqqide qisqiche toxtalmisaq bolmaydighandek qilidu. Esli ismi gayi'us oktawi'an bolup, rim impératorliqi tarixida awgustos namida meshhur. Qeyserning singlisining qizining oghli, mundaqche éytqanda, qeyserning newre jiyeni, emeliyette qeyserning béqiwalghan oghli we text warisi. Miladidin burunqi 63-yili tughulup miladi 14-yili ölgen. Qeyser miladidin burun 44-yili qest bilen öltürülgendin kéyin ismini gayi'us juli'us ka'ésar oktawi'anus, dep özgertken. Qeyser öltürülgendin kéyin, deslepte antoni'us bilen qarshilashqan, arqidin uning bilen yariship, qeyser üchün birlikte öch élish meqsitide miladidin burunqi 43-yili antoni'us, lépidi'uslar bilen birlikte üchler ittipaqi qurghan. Filippi jéngide (miladidin burunqi 42-yili) brutus qatarliqlarni meghlub qilghandin kéyin pompé'isnimu meghlub qilip, tedrijiy halda lépidi'usning herbiy hoquqini ajizlashturghan (miladidin burunqi 36-yili), impériyening gherbiy yérimining hökümranliq hoquqini ilkige élip, impératorliqining sherqiy yérimini tizginlep turuwatqan antoni'us bilen tirkeshken. U antoni'usning misir ayal padshahi klé'opatra wi'i bilen toy qilghanliqi hemde impériyening sherqtiki mustemlike zéminlirini klé'opatra wi'iwe uning oghligha hediye qiliwetkenliki seweblik impériye hökümranliq guruhining achchiqini keltürüp qoyghanliqidin paydilinip, sinatlar bilen birliship antoni'usqa jaza yürüshi qozghighan. Yuqirida dep ötkinimizdek aksi'om jéngide ghalib kelgendin kéyin misir paytextige kirip ptolémiy sulalisini munqerz qilghan (30-yili). U rimgha nusret qazinip qaytip ichkiy urushqa xatime bergen ghalibqa aylan'ghan. Qeyserning sawiqini qobul qilip, özini hakimmutleq, dep atimighan bolsimu emma impératorluqning barliq hoquqlirini qoshumche ötep ( arxon, tribon dégen emel namliridiki qoghdighuchi emeldarliq hoquqi, diniy dahiyliq hoquqini changgiligha kirgüzüwalghan) heqiqiy hakimmutleqqe aylinip qalghan. Miladidin burunqi 27-yili sinat uninggha «awgust» (latinche söz bolup, «muqeddes», «eng hörmetlik» meniliride) namini bergen. Kéyinki tarixlada u mushu namda atalghan. Shekil jehette u impériyeni ba meslihet bilen bashqurghandek qilghan bilen barliq perman chüshürüsh hoquqini öz changgiligha merkezleshtürüwalghan. U sinat ezalirining sanini 600 neper qilip békitip, özini sinatning bash ezasi qiliwalghan, uning hökümranliq tüzülmisi «dölet atisi siyasiysi» yaki «printsépasus tüzümi» dep atilip, rim impériyisining bashlinishi bolup qalghan. Sinat ezasining 1 milyon séstérti'usluq (rimning shu chaghdiki puli) mal-mülki bolushi, rétsarning 400 ming séstérti'usluq mal-mülki bolushini, herbiy we mülkiy emeldarlarning shular ichidin tallinidighanliqini belgiligen. Armiyisini özgertip teshkillep, mustemlikisini kéngeytken. Himatchi qoshun qurup, impériyening yüriki bolghan rim shehiri we italiyede turghuzghan. Tedrijiy yimirilishke yüzlen'gen qulluq tüzümni qayta tekitlep, qullarning qarshiliqini qattiq basturup,qullarni azad qilishni cheklep, quldarlarningmenpe'et-imtiyazlirini qoghdighan. Kéngeymichilikini dawamlashturup, pütkül ispaniyeni munqerz qilip mustemlikisige aylandurushni tamamlighan. Shimalda donay deryasining jenubiy qirghiqighiche kéngeygen, yéngidin nurghun ölkilerni tesis qilghan. Miladi 9-yili gérman yerlirige basturup kirip, té'otoburgér ormanliqidiki jengde meghlubiyetke uchrighan. Sheher qurulushigha bek ehmiyet bérip, rim shehirini retlep güllendürgen; Edebiyat-sen'et ijadiyetchilirini righbetlendürüp, mukapatlap turghan, edib-sha'irlarni toplap, «impériye tinchliqi» we «impératorning töhpisi» medhiye oqutqan; U texttiki chagh «rim edebiyatining altun dewri» dep atalghan. Miladidin burunqi 2-yili u «impériye atisi» dep atilip téximu hörmetlinishke bashlap, «bu dunyadiki xuda» süpitide choqunulghan. Miladi 14-yili 8-ayning 19-küni jenubiy italiyidiki nolada ölgen. «awgust» kéyinki chaghlarda rim impératorliri we gherb padshahliri adetlen'gen pexriy namgha aylan'ghan.
Esliy gépimizge kelsek, oktawi'andek mushundaq bir impératorgha duch kelgen klé'opatra wi'i aksi'om jéngide aman qélip misirgha qaytqandin kéyin, özining halaketlik künlirining kelgenlikini pemlep, türlük zeherlik dorilarni izdep, azablanmay ölüsh usulini tallashqa urun'ghan. U ölümge mehkum qilin'ghan mehbuslarda zeherlik dorilarni sinaq qilghan, bu sinaqlirida u klgüchining bek azablinip kétidighanliqini, peqet zeherlik yilan'gha chaqturulghanlarninglar uyquluq halette azabliq ingrashlardin xaliy bolup tinch ölüp kétidighanliqini tépip chiqqan. Del mushu chaghda klé'opatra wi'i oktawi'an hozurigha elchi ewetip, antoni'usni öltürmeslikni hem öz perzentining misir textige warsliq qilish hoquqini saqlap ötün'gen. Halbuki, uning ötünüshlirige oktawi'an wede bermigen hem klé'opatra wi'ining menpe'etige képillik qilishni antoni'usni öz qoli bilen öltürüsh shertige baghliwalghan. Klé'opatra wi'i qattiq ümidsizlinip, mehremlirige özi üchün nahayiti heshemetlik meqbere yasatqan hem sanaqsiz altun-jawahiratlarni meqbere ichige yoshurghuzghan.
Oktawi'anmu emeliyette klé'opatra wi'i ning insan eqlini lal qilidighan güzel hösin-latapitige we tengdashsiz bayliqigha mehliya idi, shunga u qattiq aldini élish tedbiri qollinip, klé'opatra wi'i ning hayatini saqlap qélishni pilanlawatqan chaghda, ayal padshah klé'opatra wi'i bir qoshuq qénini tilesh niyitidin teltöküs waz kechken idi.
Kléopatra wi'i antoni'us üchün nahayiti daghdughiliq dölet depne murasimi ötküzdi. Depne murasimidin kéyin klé'opatra wi'i saqsiz bolup qélip, achliq élan qilip, tinchla hayatini axirlashturmaqchi boldi. Wehalenki, uning bu xiyali emelge ashmidi. U özining jeng oljisi süpitide rim shehirige élip bérilip, rimliqlarning kochilargha chiqip ötküzidighan namayishida sazayi qilinidighanliqidin xewer tapqanda, oktawi'andin antoni'usning nezirini bériwélishni ötündi hemde wesiyet yézip qaldurdi. U yuyunup-tarinip bolghandin kéyin bir waqliq nahayiti mol kechlik ziyapet teyyarlitip toyun'ghandin kéyin, öz hujrisigha kirip altun kariwitida jimmide yatti, u shu yatqiniche menggülük uyqugha ketti, uning kéniziki irasmu uninggha hemrah bolup u dunyagha ketti. Oktawi'an ayal padshahning meqberisige barghan chaghda, ayal padshahning wesiyetnamisini kördi. Wesiyetnamide klé'opatra wi'i oktawi'andin özining jesitini antoni'us bilen bir qebridiki hujrigha qoyushni ötün'gen idi. Wesiyetnamidiki bu ötünüshler shunchilik tesirlik yézilghan idi.
Kléopatra ölümining siri
Kléopatra özini öltürüwaldi. Shu dewr dunyasidiki tengdashsiz güzelning ölümi kéyinkilerning talay paranglirigha tutruq bolup béripla qalmastin belki kéyinki tarixchilargha yéshilmigen sirlarni qaldurdi.
Ayal padshah qaysi usulda özini öltürüwaldi? Buninggha qiziqquchi tarixshunaslar, tazghuchilartalay esirler mabeynide nahayiti nurghun tepsiliy tetqiqatlarni ijra qildi. Beziler klé'opatra ölüwélishtin burun bir déhqanni mey baghlap pishqan bir séwet enjür arisigha kichikkine bir zeherlik yilan yoshurup aldin teyyarlitiwalghan heshemetlik meqberidiki hujrisigha élip kirishni buyrughan, klé'opatra ashu zeherlik yilan'gha bélikini chaqturghan, shuning bilen u tinch uyqugha kétip jan üzgen, déyishse, yene beziler ayal padshah xéli burunla hujrisidiki gül longqisida bir zeherlik yilan baqqan, del shu yilan'gha bélikini chaqturghan, déyishidu. Elwette, ayal padshahni öltürgini zeherlik yilan bolmastin belki ichi kawak miqni béshigha miqlitip ölüwalghan, dégüchilermu bar, emma yuqiriqi qarashlargha nurghun alimlar qoshulmaydu, chünki arxé'ologlar bayqighan ayal padshah jesitining ténide héchqandaq jarahet izi we meqberide yilan bayqalmighan. Emma bundaq qarshtikilerge qarishi chiqidighanlar arxé'ologiyilik bayqashtiki matériyallargha asasen, meqberining déngizgha qaritip échip qoyulghan dérizisidin zeherlik yilan chiqip ketken, dégen qiyasni asas qilidu. Yene, arxé'ologiye etritidiki ayal padshahning jesitini tekshürüshke mes'ul doxtur jeset tekshürüsh doklatida «ayal padshah qesitining bélikining ikki yéride közge anche chéliqmaydighan tartuq bar» dep yazidu. Uning üstige, ayal padshahni zeherlik yilan chéqiwélip ölgen, dégen qarashqa oktawi'anningmu ishen'genliki heqqidiki tarixiy matériyallarni tarixshunaslar tépishqan, bu yerde tarixshunaslar oktawi'anning nusret murasimida, bir yilan bilikige chirmishiwalghan klé'opatraning oyma heykili murasim supisigha qoyulghanliqi toghriliq tarixiy xatirilerni ispat qilishidu.
Omumen, tarixchilar hazirghiche klé'opatraning ölümi heqqide türlük detalashlarni qilishidu, detalash téxiche dawamlashmaqta. Bu sirni üchün mushu künlerdimu talay arxé'ologlar, tarixchilar tetqiqatini dawam etmekte.
Kléopatraning güzel ruxsari heqqidiki detalash
Holliywod filimliride, nurghun gherb yazghuchilirining eserliride, tarixchilarning tetqiqatlirida ayal padshah klé'opatra wi'i tengdashsiz sahibjamal, shu zamandiki dunya güzili, ésilzadiler letapitining nemunisi süpitide teswirlinip kéliniwatqinigha 2000 yil bolay dédi. Emma en'gliye döletlik muzéyda körgezme qilin'ghan ayal padshah klé'opatra wi'i ning heykili nahayiti adettiki bir ayalning chirayi qilip oyulghan. Démek, ayal padshah klé'opatra wi'i ning ruxsari zadi qanchilik derijide güzel?
Miladidin burunqi 1-esrde, misir ayal padshahi klé'opatra wi'i öz wetinige hökümranliq qilghan. Uning letipige aylinip ketken hayati hetta holliywod filimlirige téma bolup bergen. Holliywodning «misirning sahibjamal ayal padshahi» dégen filimliride, élzabét taylor, sofiya rollandtek meshhur güzel artistlar klé'opatra ning rolini élip keldi. Filimdiki misir ayal padshahi heqiqetenmu mislisiz güzel idi. Bu güzel ayal padshah paji'elik halda özini öltürüwélishtin burun dunyani boysundurghan erlerni étiki aldida tizlandurghan, bolupmu impérator qeyser bilen antoni'us uning güzellikige tiz pükken. Epsus, bezi kishiler filimde mislisiz güzel teswirlen'gen bu dunya güzilini emeliyette nahayiti qopal, körümsiz, boyi 1 métir 50 santimétirghimu toshmaydighan, bedinidiki haram göshliri börtüp-börtüp chiqqan, perdazlinishni bilmeydighan, boynida soymichilik kélidighan poqiqi bar, chishliri égiz-pes hem shalang bir shakat idi, déyishmekte.
En'gliyiliklerning qarishi
En'gliye dölet muzéyi tunji qétim ayal padshah klé'opatra wi'i buyumlirini körgezme qilghanda, uning 11 heykilini körgezmige qoyghan. Bu heykellerning chirayi adettikiche, térisi mudur-choqur qilip adettiki bir déhqan ayalning chéhridek nahayiti qopal yasalghan.
Bu qétimqi körgezmige mes'ul bolghan en'gliyelik xadim bu heqte toxtalghanda «toqulghan hékayining détalliri haman oydurulghan bolidu», deydu.
Muzéy körgezme buyumliridin qarighanda, klé'opatra qandaqtu ademni weswesige salidighan jezbidar güzel emes, bir qa'arimaqqa ayal alimgha oxshaydu. Matériyallardin melum bolushiche, klé'opatraning ana tili grék tili bolup, u yene latin, ibray, arami we misir tillirinimu bilidiken.
Misir ayal padshahining chirayi nahayiti set idi, dégen qarashning sahibliri «klé'opatra ölgendin kéyin uning güzelliki heqqidiki letipe-hékayiler tarqilishqa bashlighan. Emma heqiqiy klé'opatrani özi bolsa pakar, sémiz, tongkay chish, qushburun ayal idi» déyishidu. Emma bu qarashqa adettiki ademlermu héch oylanmayla «nawada klé'opatra shundaq set ayal bolsa, zamanisining jahanni lerzige salghan eng qudretlik ikki impératorini ishq babida étiki astigha tizlanduralighan?» dégen so'alni qoymay turalmaydu. En'gliyileliklerning bu qarishini misirliqlar qet'iy ret qilmaqta hem ular özlirining bu güzel ayal ilahini qoghdash pikrini otturigha qoyushmaqta. Misirliqlar «en'gliye axbarat wasitiliri klé'opatrani qesten chökürüwatidu» dep qarap en'gliyeliklerning qarishigha qattiq naraziliq bildürüshti. Misirliqlar bu ishni hetta nechche yillar burunqi en'gliye xanishi dey'annaning misirliq yigit bilen bolghan muhebbet hékayisige baghlap chüshendürüp, dey'anna bilen misirliq yigitni en'gliyelikler qestlep qatnash hadisisi peyda qilip öltürüwetken, chünki ular en'gliyelik bu güzelning bir misirliqqa ashiqi biqarar bolup qélishigha chidiyalmaydu, déyishidu.
Misirliqlarning qarishi
Misir uniwérsitéti medeniyet yadikarliqliri inistitutining sabiq mudiri bruni feyzullah «klé'opatraning hösn-jemalining güzellikige gep ketmeydu, uning letapet jezbisi berq urup turidighan ewrishim tenliri, güzel chéhri qedimdin hazirgha qader héchqandaq bir ayal padshahta bolup baqmighan... » deydu, uning bu qarishi en'gliyeliklerning échishqan yérige tegmey qalmaydu, chünki ularning tarixtin buyanqi ayal padshahi jahan ehlige melumluq. Misir medeniyet yadikarliqliri idarisining bashliqi, doktor zeki hewwas mundaq deydu «en'gliyeliklerning jöylüshliri ademning külkisini qistaydu, ular misirgha kélip rukso ibadetxanisigha bérip körüp béqishi kérek, bu ibadetxanida zamanisidiki misir we chet el sen'etkarlirining klé'opatrani prototip qilip qaldurup ketken qapartma neqsh eserliri nahayiti mukemmel saqlanmaqta. Nawada klé'opatra en'gliyelikler éytqandek körümsiz bolidighan bolsa, undaqta etrapida perwanidek egip yürgen güzel qizlar samandek yürgen rim alemgirliri héchnémige qarimay ishq babida misir ayal padshahining étikige tizlanmighan bolatti» deydu.
Misir ayal padshahi klé'opatraning mislisiz dunya güzili, dégen qarashta ching turghuchilardin bashqa yene bezi misir alimliri klé'opatraning eqil-parasiti uning güzel ruxsaridinmu üstün turatti, déyishidu. Misir xalwan uniwérsitétining proféssori jihad zeki ependi «klé'opatrani rim impératorliri bilen bolghan söygü weswesisidek güzel dégili bolmisimu emma uning eqil-parasiti kamaletke yetken idi, u sahibjamal hiylisi bilen emes belki eqil-parasiti arqiliq rim impératorlirigha taqabil turghan» deydu. Misirning iskenderiye shehiridiki yunan-rim muzéyining bashliqi doktor ehmed ependi «klé'opatra 17 yéshidila atisidin döletni idare qilishni ötküzüwalghan, uning misirgha hökümranliq qilalishi uning eqil-parasetke tolghan iqtidari we bilim bilen tolghan medeniyet asasining yaxshi bolghanliqidin bolghan, uning zamanisining alemgirliri --- rim impératorliri bilen bille ötelishidiki qoral del uning eqil-parasiti, jezbidar letapiti we mislisiz güzellikidur» deydu.
Misirliqlar «yekshenbilik taymis» gézitining bimene xewerlirige qet'iy qarishi turup keldi. Buninggha misirliqlarla emes, hetta klé'opatra tash heykili körgezmisi ötküzgen en'gliye terepning mes'uli suzan workla xanimmu «klé'opatraning güzel hösnige qil sighmaydu hem buninggha gep ketmeydu, ‹yekshenbilik taymis› gézitining mukemmel bolmighan klé'opatraning tash heykilini kompyutérda birterep qilghan esiri saxtilqtin bashqa nerse emes, ularning bundaq qilishi gézit tirajini köpeytishtur» deydu. Klé'opatrani misirliqlarla qedirlep qalmastin belki pütkül dunyadimu uning tesiri nahayiti zor. Fransiye peylasopi paskal özining «idiye bisharetliri» namliq esiride «nawada klé'opatraning burni sel qisqiraq bolghan bolsa, pütkül dunyaning teqdiri özgirip ketken bolar idi» dep yazidu. Hénrix héyni bilen shékispirmu klé'opatra heqqide nadir dastan we dramilarni qaldurup ketken, wehalenki, amérikaning meshhur kino cholpini élzabit taylor filimde pütkül iqtidarini namayan qilip bu güzel ayal padshahning obrazini yaratqan.
«jahanni zilzilige keltürgen ayal» dégen bir kitabta klé'opatra «uning jezbilik ewrishim téni yashliqning oxchughan bulaqlirini namayish qilsa, ahuningkidek qara közliri janni alidu, uning uzun burni uni ésilzadilerning ésili qilip körsitip tursa, qunduzdek qara sachliri qash téshidek yumran ténige hesilep letapet ata qilidu, gilastek lewliri we dunyani ikkige bölüwétidighan tebessumigha dunyaning siri yoshurun'ghan. Uningda meshriq bilen meghribning tengdashsiz güzelliki öz eksini mujessemligen» dep tonushturulghan.
Klé'opatraning ruxsari heqqidiki yuqiriqidek detalashlarning asasi yoq, dégili bolmaydu, emma bu detalashlarda tereplerning xususiy héssiyati eks ettürülgen, chünki 2000 yillar burunqi klé'opatraning ruxsarining zadi qandaqliqini ispatlash mumkin emes, bu menggülük bir sir bolup qaliwéridu, xalas.
Terjiman : Erkman
Calendar
Sun Sep 13 2015, 15:12 by 
Mawzu: Kléopatra bilen Qeyser 