Tughulush , Böshük We Elley heqqidiki xasiyetlik udumlirimiz heqqide ikki éghiz sawad bérey , bu sawad manga Jennet Makan Izchi ustazdin miras qalghan !
Tughulghan balining quliqigha ata-bowilirimiz yette kün bolghan seherde molla chaqirip ezan éytquzidu. Ezanda balining quliqi échilip, anglash qabiliyiti shekillinidu. Ezan éytip qoyulghan isim ghubarsizning yürikige ornap qalidu. Shuningdin kéyin chong-kichik chille ötküzülidu, kichik chille 20 künde ötküzülidu , bu chaghda balining anisidin bashqa yene inek'anisi we momisidin bashqa adem yénigha kirmeydu ; Chong chillisi 40 künde qirqi süpitide ötküzülidu - de , mursim süpitide balilar chaqirilip bowaq béshigha qiriq süyi quyulidu, andin bowaq böshükke bölinip böshük toy ötküzülidu.
Chillining menasi shudurki , belgilen'gen mueyyen muddet (40 kün) toshushtin burun bowaq bar öyge chonglar kirgüzülmeydu , namazshamdin kéyin bowaq bar öydin héchkim tala-kochigha chiqmaydu , bu mezgilde sirttin bowaq tughulghan ailige ademler kïrgüzülmeydu. kirip qalghidek bolsa " chillilik öy idi " désingiz kelgüchi Musulman bolsila chüshinidu. Bezi yurtlarda adette bundaq geplerni qilip yürüshtin burun shu ailining derwazisigha qizil rext baghlap qoyulidu.
Tughulghan bowaq shu aile perzentining chongi bolsa Bazardin yéngi böshük sétiwalmaq perzdur. ikkinchi perzent bolsa anisining yaki akisining böshükige bölenmek bar.
Tughutluq ana öz hés-tuyghuliri, arzu-istekliri, niyet-iqbali, derd-hersretlirini böshük yénida bowiqini émitkech elleylirige qoshup éytmiqi bar. elley exlaq, terbiye , en'ene , ijadkarliq, baturluq , merdlik , sherm-hayaliq heqqide éytilmiqi lazimdur , bu shu perzent diligha öz möhrini basidu. Elley anglap yétilgen perzent ana méhrini süt bilen qoshup shurride öz ténige singdüridu. mana bu perzentning anigha bolghan süt heqqidur . Elley Uyghur perzentining ang-tuyghu qatlamlirigha singip, qelb törige ornap kétidu. Elley anglimighan bowaqlarda undaq xuy-peyller bolmaydu. mana hazirqi yigitlirimizdiki mangqurtluq , qizlirimizdiki buzulush mushundaq kélip chiqidu.
Bügünki künde qanchilik Uyghur ana mana bu udumlirimizni dawam ettürgen ?